گردشگری پزشکی یا مدیکال توریسم چیست؟
گردشگری پزشکی یا توریسم پزشکی (Medical Tourism) : شاخهای از گردشگری سلامت است که در آن شخص از کشوری به سایر نقاط دنیا با امکانات پیشرفته تر بهداشتی و درمانی سفر میکند تا از خدمات پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی بهرهمند شود. در اغلب موارد، هدف از توریسم پزشکی بهرهمندی از قیمت پایین خدمات پزشکی یا دریافت سریعتر و بهتر خدمات در سایر نقاط دنیاست.
توریسم پزشکی با سفرهای معمولی پزشکی متفاوت است. در سفرهای معمول، شخص از کشوری کمتر توسعه یافته برای دریافت خدمات پزشکی به کشورهای پیشرفته میرود و دلیل آن نبود خدمات مشابه در کشورش است. در حالی که در توریسم پزشکی خدمات مشابه ارائه میشود ولی توریست کشور دیگر را ترجیح میدهد.
خدمات ارائه شده در توریسم پزشکی متفاوت و بستگی به انتخاب گردشگر دارد. از خدمات بیسیک و ساده دندان پزشکی تا عمل جراحیهای پیشرفته همچون جراحی قلب یا جراحیهای زیبایی قابل ارائه بوده و دارای محدودیتی نیست.
تاریخچهٔ توریسم پزشکی به هزاران سال قبل و به یونان قدیم بر میگردد، زمانی که زائرین از نقاط گوناگون با گذر از دریای مدیترانه خود را به منطقهای در خلیج «سرونیک» به نام «اپیدوریا» میرساندند. باورها بر این بود که مهراب خدای شفابخش یونانیها، اسقلپیوس، در آنجا قرار دارد. بیماران با روزه گرفتن و نیایش به دنبال شفاء بیماریهای خود بودند. در حال حاضر اپیدوریا قدیمیترین خاستگاه گردشگری پزشکی در جهان شناخته میشود.
تاریخ گردشگری سلامت به قرنها پیش برمیگردد. خیلی قبل از آنکه مردم برای عمل قلب، جراحیهای پلاستیک یا زیباسازی دندانها طی تنها چند ساعت به سراسر دنیا سفر کنند تا بهترین خدمات پزشکی را دریافت نمایند. میتوان گفت سفر درمانی قدمتی به اندازه عمر علم پزشکی دارد.
طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری ، توریسم پزشکی یعنی سفر به منظور درمان بیماریهای جسمی یا انجام نوعی از عملهای جراحی زیر نظر پزشکان در بیمارستانها یا مراکز درمانی. گردشگری پزشکی از زیرشاخههای گردشگری سلامت است. این نوع سفر از اوایل ۱۹۹۰ به دلایل مختلفی همچون جهانی شدن و آزاد سازی تجارت، تغییرهای نرخ ارز در اقتصاد، در نتیجه محبوبیت کشورهای آسیایی از این حیث و بحرانهای اقتصادی در منطقه کشورهای آسیایی (که سبب شد بیشتر به این صنعت توجه شود) رایج شد.
قیمت یکی از اصلیترین فاکتورهای موفقیت توریسم پزشکی است. برای نمونه، بیشترین دلایل سفرهای پزشکی آمریکاییها به دلیل قیمتهای ارزان در سایر کشورهاست .
زمان و سرعت نیز از عوامل بسیار مهم هستند. در کانادا، زمان انتظار برای عمل جراحی مفصل ران برابر است با ۲۶ هفته در نوبت ماندن؛ در حالی که همین عمل در سنگاپور، تایوان یا هند، در عرض چند روز پس از پذیرش بیمار قابل انجام است.
روش درخواست گردشگری پزشکی به این صورت است که شخص به یکی از آژانسها (و یا شرکتهای) ارائه دهنده توریسم پزشکی مانند شرکت ما یعنی اسمائ سیر مراجعه میکند و اطلاعاتی همچون منشأ بیماری، نظر پزشک متخصص، پرونده سوابق پزشکی – درمانی و داروهای مصرفی نیاز است را به ما ارائه می دهد. سپس کارشناسان پیشنهادهای خود را در مورد انتخاب کشور، بیمارستان، پزشک و هزینهها میکنند و بیمار میتواند طبق نظر خود موارد دلخواه را انتخاب کند. در نهایت بیمار به همراه نامهٔ تاییدیه در مورد وضعیت بیماری، به سفارت کشور مورد نظر برای دریافت ویزا مراجعه و پس از سفر تحت درمان قرار میگیرد.
توریسم پزشکی شامل یک سری ریسک و خطر پذیریهاست که معمولاً بیماران در کشور خود با این چنین خطراتی کمتر رو به رو میشوند :
کشورهایی همچون هند، آفریقای جنوبی یا تایوان دارای مبتلایان زیادی به بیماریهای همهگیری مثل هپاتیت، مالاریا، حصبه یا انواع آنفلونزاها هستند. با وجود رعایت استانداردها توسط پزشکان، بودن در چنین محیطهایی امکان آلوده شدن به این بیماریها را افزایش میدهد.
تشخیص کیفیت کار پزشک نیز به مراتب، خود نوعی مشکل است. پزشک ممکن است دارای دانش کافی نبوده و در صورت بروز هر مشکلی، پیگیری قانونی در یک کشور غریبه به سادگی میسر نخواهد شد.
توریستها لازم است تمامی جوانب را نیز در نظر داشته باشند. اگر بنا به دلایلی وضعیت بیمار در حین معالجه وخیمتر شد و به تشخیص دکتر نیاز به مراحل طولانی تری پیدا کند، هزینهها ممکن است چندین برابر آنچه که تصور میشود شود.
همراه داشتن شخصی از خانواده یا دوستان نیز مهم است. اگه به هر دلیلی نیاز به انجام کاری پیش آید، در صورت داشتن همراه سختی کمتر متوجه بیمار خواهد بود. البته داشتن یک همراه به معنی هزینههای ۲ برابر در پرواز، هتل و … است.
کیفیت خدمات بعد از عملهای جراحی در کشورهای مختلف متفاوت است که ممکن از با انتظارات افراد همخوانی نداشته باشد.
همینطور در صورتی که بیمار بعد از عمل جراحی قصد بازگشت به کشورش را داشته باشد، امکان تشدید عوارض بعد از عمل در سفرهای طولانی هوایی و جا به جاییهای مکرر وجود دارد. طبق تحقیقاتی که در نروژ انجام شد، بدترین قسمت توریسم پزشکی، دردها و مشکلات بیمار در حین بازگشت وی به کشورش است.
از مشکلات دیگر توریسم پزشکی، رایج شدن خرید و فروش غیرقانونی ارگانهای بدن است که این مورد در کشورهای پر جمعیت همچون هند و چین بسیار رایج است و مشکلات خاص خود را دارد.
البته قابل ذکر است که سازمانهای بینالمللی همچون مؤسسه غیرانتفاعی MTI یا JCI در تلاش برای نظارت و آموزش مراکز درمانی جهت افزایش کیفیت و ایمنی خدمات پزشکی در کشورهای مختلف دنیا هستند. در این راه و برای تشویق مراکز درمانی به رعایت نکات لازم، این سازمانها اقدام به ارائه گواهینامههای استاندارد کردهاند و مراکزی که موفق به کسب این گواهی نامهها شوند، در عرصه جهانی به عنوان مرکزی موفق و استاندارد شناخته شده خواهند بود.
گردشگری سلامت تنها گردشگری پزشکی نیست، انواع دیگری هم دارد
گردشگری سلامت را میتوان از جهات مختلف طبقهبندی کرد. در اولین طبقهبندی، این نوع سفر در سه نوع برونمرزی، ورودی و داخلی دستهبندی میشود.
نوع اول (برونمرزی) زمانی اتفاق میافتد که بیماران برای دریافت معالجه پزشکی از کشور خود به یک کشور خارجی سفر میکنند. نوع دوم (ورودی) شامل مهاجرانی است که از یک کشور خارجی به کشور میهن میروند. نوع سوم (داخلی) به بیمارانی که به قسمت دیگری از کشور خود سفر میکنند اطلاق میشود. در این شیوه هیچ سفر بینالمللی اتفاق نمیافتد.
توریسم سلامت همچنین براساس اینکه فرد بهدنبال چه نوع خدمتی است نیز در زیرشاخههای زیر میگنجد:
گردشگری پزشکی (Medical Tourism)
گردشگری پزشکی رایجترین و حساسترین زیرشاخه گردشگری سلامت است، زیرا به طور مستقیم با جان و سلامت گردشگر ارتباط دارد. این نوع از سفر برای درمان بیماری، انجام عمل جراحی و یا چکآپ سلامت گردشگر در کلینیکها و بیمارستانهای کشور مقصد انجام میگیرد.
وجود پزشکان متبحر و با تجربه، سابقه علم پزشکی، وجود زیرساختهای درمانی و نظارتی، وجود بیمارستانها و کلینیکهای استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به روز، همچنین وجود قوانین و نظارتهای پزشکی جزو زیرساختهای مهم درمانی یک کشور به شمار میروند و در جذب این دسته از گردشگران سلامت بسیار موثرند.
توضیح تصویریگردشگری پزشکی با عناصری مانند پاسپورت، هواپیما، گوشی پزشکی و دارو
گردشگری پزشکی رایجترین و حساسترین زیرشاخه گردشگری سلامت
گردشگری طبیعت درمانی (Curative Tourism)
سفر به کشورهای دارای منابع درمانی طبیعی مانند چشمههای آب گرم، دریاچه نمک، لجن طبی، محیط زیست پاک و آفتاب درخشان، در شاخهی گردشگری طبیعت درمانی میگنجد.
در این نوع سفر، بیماران پوستی، تنفسی، روماتولوژی و عضلانی برای ماساژ طبی، حمام گیاهی و همچنین گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عملهای جراحی به این مناطق سفر میکنند.
ماساژ و محیط آرامش بخش در کشوری با منابع طبیعی
دریافت ماساژ طبی یکی از مصادیق گردشگری طبیعت درمان
گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)
در گردشگری تندرستی، گردشگر برای رهایی از تنشهای زندگی روزمره و به دنبال کسب آرامش راهی سفر میشود. معمولاً این دسته از گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهرهمندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی و آلودگیهای زندگی شهری هستند.
گردشگران تندرستی برای دریافت خدمات متنوعی از جمله آمادگی جسمانی و ورزش، درمانهای زیبایی، رژیم غذایی سالم و مدیریت وزن، آرامش و کاهش استرس، مراقبه، یوگا و آموزشهای مرتبط با سلامت سفر میکنند.
توریستی در پی کسب آرامش و دوری از شلوغی شهر در دامان طبیعت
گردشگران تندرستی در پی رهایی از شلوغی و آلودگی شهر سفر میکنند.
گردشگران بیشتر برای دریافت کدام درمانها سفر میکنند؟
رایجترین انواع درمانهایی که بیماران برای دریافت آنها سفر میکنند، جراحیهای پلاستیک و زیبایی، خدمات دندانپزشکی، پیوند عضو، جراحی قلب و جراحی ارتوپدی است.
با این حال، گستره وسیعی از خدمات را میتوان از طریق توریسم سلامت کسب کرد که شامل درمانهای اساسی متفاوت تا انواع مختلف درمانهای سنتی و جایگزین میشود. برای مثال، توریسم باروری یا بیرونسپاری تولید مثلی نیز رفته رفته از محبوبیت چشمگیری برخوردار شده که به معنی سفر به خارج از کشور برای استفاده از تسهیلات بارداری جایگزین، لقاح مصنوعی و دیگر شیوههای تولیدمثل و باروری به کمک تکنولوژی است.
جایگاه ایران در گردشگری سلامت
ایران و به طور خاص تهران در زمینه جراحیهای زیبایی در جهان به ویژه عمل بینی به پایتخت و مقصدی جذاب تبدیل شدهاست. در سال 2017، درآمد صنعت گردشگری سلامت ایران حدود 7/1 میلیارد دلار برآورد شدهبود که پیشبینی میشود تا سال 2020 به 4 میلیارد دلار برسد.
دسته عمدهای از گردشگرانی که ایران را به عنوان مقصد انتخاب میکنند، از کشورهای همسایه مانند عراق، آذربایجان، پاکستان، عمان، کویت و افغانستان و به دنبال جراحیهای زیبایی، جراحی چشم، درمان ناباروری، جراحی قلب باز، جراحی ستون فقرات و پیوند عضو هستند.
دستهی دیگر از کشورهای پیشرفتهترند و بیشتر برای جراحیهای زیبایی بهخصوص عمل بینی، جراحی کاهش وزن، جراحی پلاستیک، کاشت مو و جراحی ایمپلنت سینه به ایران میآیند. البته اینها تنها مثالهای اندکی هستند.
استقبال از گردشگر سلامت در فرودگاهایران توسط شرکت سیگما سیر
مترجم درمانی سیگما سیر از لحظهی ورود گردشگر به فرودگاه او را همراهی میکند.
چرا گردشگران سلامت ایران را انتخاب میکنند؟
ایران بهسرعت در حال تبدیل شدن به قطب گردشگری سلامت در خاورمیانه و چه بسا در دنیا است، به ویژه برای جراحیهای زیبایی!
1- خدمات مقرون به صرفه
سالها درگیری با تورم بهطرز چشمگیری ارزش پول ایران را در مقایسه با دلار و یورو کاهش دادهاست. اکنون یک بسته کلی جراحی زیبایی بینی در ایران تقریباً 90٪ ارزانتر از جراحی در ایالات متحده است.
2- امکانات پزشکی در سطح کلاس جهانی
انتخاب شغل پزشکی بیشترین تقاضا را در بین ایرانیان دارد. اشتیاق فراوان در این زمینه باعث شده بیمارستانها و درمانگاهها همواره به دنبال بهبود امکانات خود باشند و فناوریهای پیشرفتهای را برای کارمندان و بیمارانشان فراهم کنند.
3- جراحان با استعداد و مجرب
غالب متخصصان در ایران مدرک پزشکی خود را از دانشکدههای مشهور در ایالات متحده، اروپا و ایران دریافت میکنند و پس از سالها آموزش جدی با یک بازار گسترده روبهرو میشوند. بهعلاوه، تعداد بالای متقاضیان عملهای زیبایی باعث شده مهارت پزشکان ایرانی بیشتر شده و برخی جراحان مشهور ما روزانه بیش از 3 عمل جراحی را انجام دهند. همین موضوع نگاه خارجیهای به دنبال زیبایی را نیز به سمت خود جذب کردهاست.
4- خدمات سریع و در دسترس
ارائه خدمات سریع در پاسخ به نیاز افراد یکی از عوامل مهم در جذب گردشگران سلامت است. شما به عنوان یک توریست درمانی، مجبور نیستید که فرصت درمان بهموقع را با ماندن در لیست انتظار از دست بدهید. یکی از مزایای موجود در ایران امکان دریافت سریع و بدون نوبت خدمات درمانی است.
5- روشهای سنتی و جایگزین
ایران دارای سابقه طولانی در روشهای پزشکی سنتی همراه با چشم اندازی روشن است. بسیاری از معالجات سنتی گیاهان دارویی هنوز بخش جداییناپذیر زندگی روزمره ایرانیان هستند.
ایران همچنین سرزمینی از چشمههای آب گرم، لجنهای آتشفشانی و چشمههای معدنی است که بسیاری از استراحتگاههای پزشکی در اطراف آنها ساخته شده است تا استفاده از مزایای آنها را برای علاقهمندان آسان کند.
6- تاریخ غنی، فرهنگ برجسته و چشمانداز فریبا
جنبه برجسته گردشگری سلامت ترکیب آن با فعالیتهای دیگر است. یک توریست درمانی در ایران میتواند تجربیات لذتبخشی داشتهباشد. نخستین حکومت ایرانی به 4000 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد و ایران از آن زمان میزبان حاکمان و سلسلههای زیادی بوده است، که یادگارهایی از آن هنوز در گوشه گوشهی این سرزمین یافت میشود. همچنین طبیعت بینظیر و متنوع کشورمان ایران برای هر کسی که علاقهمند به گذراندن یک تعطیلات جذاب باشد، انتخابی بیمانند است.
7- پشتیبانی دولت و تسهیل اخذ ویزا
دولت ایران نیز پس از کشف پتانسیل خود در مدیکال توریسم بهعنوان درآمدی برای رونق اقتصادی كشور، از این صنعت حمایت کرد و به حدود 200 بیمارستان مجوز بخش بیماران بینالمللی را اعطا كردهاست. واحد آیپیدی پلاس سیگما سیر نیز آمادهی راهاندازی و بهبود سطح کیفیت این بخش در بیمارستانهای سراسر کشور است.
سران ایران همچنین برنامه لغو ویزا را آغاز کردهاند و بهسوی آسان کردن روند خستهکنندهی اخذ ویزا پیش میروند. هرچند، در زمینه ویزا هنوز به نقطه ایدهآلی نرسیدهایم و هماکنون در حال از دست دادن تعداد بیشماری از متقاضیان خارجی از کشورهایی مثل آمریکا و کانادا هستیم.
ظهور شرکتهای تسهیلگر گامی نو در مدیکال توریسم ایران
سفر پزشکی اتفاق جدیدی نیست اما ماهیت جهانی صنعت گردشگری سلامت، تازه و بهسرعت در حال توسعه است.
در گذشته دلالان و به نوعی واسطههای غیر قانونی با در دست گرفتن امور مربوط به سفر بیماران و یا شیوههای سنتی در بازاریابی و ارائه خدمات امکان پیشرفت را از شرکتهای مدیکال توریسمی میگرفتند.
صنعت گردشگری سلامت در ایران با افزایش تعداد شرکتهای تسهیلگر مدرن که مبتنی بر بازاریابی و فروش آنلاین کار میکنند تغییرات قابل توجهی داشتهاست.
ده مقصد برتر گردشگری سلامت در جهان
طبق اعلام مجلهی گردشگری سلامت در سال 2016 بیش از 11 میلیون نفر به دنبال مراقبتهای سلامتی مقرون به صرفه، از مرزهای ایالات متحده عبور کردند. در گزارش اخیر ویزا و اقتصاد آکسفورد نیز بیان شده که این رقم برای یک دهه آینده هر سال تا 25 درصد رشد خواهد کرد زیرا پیشبینی میشود که رقابت برای گردشگری سلامت در جهان بین کشورها شدت بگیرد. در حال حاضر 10 کشور زیر در لیست مقاصد برتر گردشگری سلامت در دنیا شناخته شدهاند:
1- هند
یکی از مهمترین بازیگران صنعت توریسم پزشکی است زیرا تلاش میکند همراه با فناوری پیشرفته خدمات درمانی را ارائه دهد.
بیماران نه فقط بهدلیل کیفیت و قیمت مناسب خدمات درمانی بلکه برای بازدید از مناظر زیبا و معماری هند به این کشور سفر میکنند.
برخی از بیمارستانهای معتبر هند بستههای مراقبت ویژهای را به بیماران خارجی ارائه میدهند که انتقال از فرودگاه به بیمارستان، اینترنت رایگان در اتاق و سرآشپزهای خصوصی را شامل میشوند. علاوه بر این، زمان انتظار برای دریافت خدمات در هند نزدیک به صفر است، و اقدامات پزشکی با برنامهریزی و بهسرعت پس از تأیید تشخیص انجام میشود.
2- برزیل
در زمینه ارائه خدمات درمانی در آمریکای لاتین بهترین رتبه را دارد. برزیل دارای 43 بیمارستان تأییدشده توسط استاندارد بینالمللی اعتباربخشی بیمارستانها و جراحان مشهور در سطح جهانی است. این کشور قطب جراحی زیبایی و پلاستیک، سومین کشور پر بازدید برای گردشگران است.
3- مالزی
در سالهای 2015 و 2016 جایزه مجله بینالمللی مسافرت پزشکی را برای “مقصد گردشگری پزشکی و تندرستی سال” بهدست آورد. مالزی از بهترین ارائهدهندگان خدمات درمانی در جنوب شرقی آسیا است.
بیمارستانهای این کشور با اتاقهای پنج ستاره که بیشتر به اتاقهای هتل شبیه هستند، از آسایش فوقالعادهای برای بیماران برخوردارند. به عنوان مثال، در مرکز پزشکی پرنس دیوان، استخرهای سرپوشیدهای برای آبدرمانی قرار دارند!
4- تایلند
بهدلیل مهماننوازی بینظیر و سواحل حیرتانگیز شناختهشده است. این کشور با داشتن بیشترین تعداد بیمارستانهای معتبر بینالمللی در آسیای جنوبشرقی، سالانه تعداد زیادی از گردشگران سلامت را به خود جذب میکند.
تایلند بیشتر برای خدمات پیشرفته دندانپزشکی و همچنین روشهای نوین در محافظت از پوست و زیبایی مشهور است. به علاوه فرهنگ و زیبایی غنی تایلند باغهای ریکاوری خصوصی، ماساژ تایلندی و سایر روشهای درمانی آرامشبخش را در اختیار بیماران قرار دادهاست.
گردشگری سلامت در تایلند و پزشکان متخصص این کشور
باغهای ریکاوری خصوصی در تایلند موجب شهرت این کشور در مدیکال توریسم هستند.
5- ترکیه
یک بازیگر قدرتمند در بازار گردشگری پزشکی است. این کشور به طور خاص در زمینههای داروهای ژنومی، عمل پیوند، پرتودرمانی سرطان، جراحی ارتوپدی و جراحی مغز و اعصاب خدمات باکیفیتی را ارائه میدهد. هواپیمایی ترکیه پروازهای با تخفیف ویژه را برای گردشگران پزشکی در نظر گرفتهاست. با اینکه این کشور در زمینه مهارت و تخصص پزشکی حرف چندانی برای گفتن ندارد، با ارائه خدمات ارزان و در عین حال باکیفیت و با فراهم ساختن زیرساختهای گردشگری مناسب توانسته عملکرد موفقی داشته باشد.
6- مکزیک
برای داشتن فرهنگ غنی، غذاهای خوشمزه و ذوق هنری بهخوبی شناخته شدهاست. حالا اما مدت زیادی است که این کشور درهای خود را به روی گردشگران درمانی از سراسر جهان باز کرده است.
مکزیک نزدیک به 100 بیمارستان دارد که توسط وزارت بهداشت فدرال این کشور و استاندارد بینالمللی اعتباربخشی بیمارستانها معتبر شناخته شدهاند. کشور مکزیک برای مراقبتهای پیشرفته در دندانپزشکی و جراحی زیبایی مشهور است.
7- کاستاریکا
که در حال احیای اقتصاد خود پس از طوفان گرمسیری چند ماه پیش است، بهسرعت بهعنوان رهبر بازار مدیکال توریسم به پیش میراند.
این کشور آمریکای مرکزی در چند سال گذشته به طور مداوم از نظر دندانپزشکی و جراحی زیبایی، بالاتر از کانادا و ایالات متحده بوده است. همچنین در زمینه جراحی چشم، چاقی و درمان سرطان نامدار است.
8- تایوان
طی سالهای اخیر توسعهی تدریجی در گردشگری سلامت را تجربه کرده است. این کشور با پیشرفتهایی که داشته در آستانه تبدیل شدن به قطب درمان بیماریهای قلبی و ارتوپدی است.
تایوان به عنوان اولین کشور آسیایی در پیوند کلیه افتخارآفرین است. بیمارستان ملی دانشگاه تایوان، جایی که این پیوند انجام شد، درمانی مقرون به صرفه و باکیفیت را برای گردشگران پزشکی فراهم کردهاست. همچنین، نخستین پیوند کبد کودکان در آسیا توسط جراحان در بیمارستان یادبود چانگ گونگ انجام شد، جایی که تا کنون بیش از 400 مورد از این پیوند انجام شده است.
9- کره جنوبی
یکی از پیشرفتهترین کشورها در تکنولوژی است. در این کشور بیماران خدمات مترقی مراقبتهای درمانی را از پزشکان و پرستاران آموزشدیده دریافت میکنند.
بیمارستان ستون فقرات ووریدول در سئول در ردههای بالای جراحی ستون فقرات در کره جنوبی قرار دارد و سالانه بیش از 20،000 مورد از این جراحی را انجام میدهد. در صورت حضور همراه در کنار بیمار، اقامت در اتاقهای بزرگ این بیمارستان، با رایانه شخصی و دو تخت خواب امکانپذیر است.
یکی دیگر از دلایل جذب توریسم سلامت به کره جنوبی، ارائه پوشش بیمهای در خصوص جراحات، اختلالات استرس و مرگ بیمار به گردشگران پزشکی است.
10- سنگاپور
یکی از پیشرفتهترین کشورهای جهان است که رتبه برتر مراقبتهای بهداشتی سازمان جهانی بهداشت را در کشورهای آسیایی حفظ کردهاست. به گفته بلومبرگ، سنگاپور در رده بالای کشورهایی با کارآمدترین سیستم مراقبت های بهداشتی در سال 2014، بالای 50 کشور دیگر قرار گرفته است.